Szczepienie przeciw grypie sezonowej u chorych na cukrzycę

Streszczenie

Grypa to poważna choroba zakaźna, której przebieg może być łagodny, jednakże istnieje spore ryzyko wystąpienia groźnych powikłań, które stanowią już istotny problem kliniczny. Jako profilaktykę powikłań stosuje się szczepienia ochronne, którymi objęci są w szczególności pacjenci z tzw. grup ryzyka. Należą tu m.in. chorzy na cukrzycę. Najczęstszymi powikłaniami grypy są wtórne infekcje bakteryjne (np. zapalenie płuc, zapalenie zatok, oskrzeli) oraz pogorszenie przebiegu choroby podstawowej, w tym wypadku cukrzycy. Szczepienia przeciw grypie wśród cukrzyków redukują o 56% liczbę zgonów oraz o 70% liczbę hospitalizacji. Dlatego coroczne szczepienia przeciw grypie pacjentów z cukrzycą zalecane są przez wiele instytucji zdrowia publicznego oraz Polskie Towarzystwo Diabetologiczne.

Grypa a cukrzyca

Występująca u chorych na cukrzycę hiperglikemia i zaburzenia wodno-elektrolitowe zwiększają ryzyko wystąpienia infekcji, w tym infekcji grypowych. Z kolei zakażenia infekcyjne mogą znacząco pogarszać przebieg cukrzycy. Sprawia to, że pacjent z cukrzycą, chorując na grypę wpada w błędne koło powikłań i zaburzeń chorobowych, którym łatwo mógłby zapobiec^1.

Powikłania pogrypowe u chorych na cukrzycę są podobne, jak u innych chorych, z tym tylko, że występują istotnie częściej. Dodatkowo u chorych na cukrzycę obserwuje się:

• pogorszenie wyrównania metabolicznego,
• tendencję do rozwoju kwasicy,
• pogorszenie czynności nerek i układu sercowo-naczyniowego.

Powikłania te są częstymi przyczynami zgonów wśród tych pacjentów^2,3.Kalendarz szczepień obowiązkowych jest taki sam u chorych na cukrzycę, jak u zdrowych osób (także dla dzieci), a dodatkowo wszystkim chorym na cukrzycę powyżej 6 miesiąca życia zalecane jest szczepienie przeciw grypie raz w roku⁴.

Rozpoznanie cukrzycy nie stanowi przeciwwskazania do immunizacji, wprost przeciwnie, rozpoznanie cukrzycy jest poważnym wskazaniem do szczepień, zalecane jest on zarówno przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne5, jak i American Diabetes Association oraz WHO.

Stanowisko wobec szczepień jest tak jednoznaczne ze względu na fakt, że:

• ryzyko hospitalizacji chorych na cukrzycę jest 6 – krotnie większe, niż osób zdrowych, ⁶
• śmiertelność osób cierpiących z powodu cukrzycy po infekcji grypowej jest 2 – 3 krotnie większe niż u osób bez cukrzycy, ⁶
• szczególnie dużą śmiertelność stwierdzono u chorych na cukrzycę w wieku >65 lat⁷,
• w czasie epidemii ryzyko zgonu wzrasta o 5 – 15%⁷.

Ponadto grypa i związana za nią gorączka mogą zwiększyć zapotrzebowanie na insulinę i rozregulować dotychczas prawidłowo kontrolowany poziom glukozy we krwi. Każdy przypadek grypy u cukrzyka powinien być skonsultowany z lekarzem, który pomoże odpowiednio dobrać dawkę insuliny, jeśli pacjent ma z tym problem. Zalecenia towarzystw naukowych, w tym Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, dotyczące szczepienia przeciw grypie stały się ważnym elementem opieki nad pacjentami z cukrzycą⁵.

Korzyści wynikające ze szczepień wśród pacjentów z cukrzycą

Szczepienia przeciw grypie niosą ze sobą wiele korzyści pacjentom, niezależnie od wieku i stanu zdrowia. Jednakże dla osób chorujących przewlekle są interwencją często chroniącą ich życie. Badania wykazały, że szczepienia przeciw grypie wśród cukrzyków zredukowały o 56% liczbę zgonów ze wszystkich przyczyn⁶. Zmniejszyły także liczbę hospitalizacji o 70% z powodu cukrzycy, śpiączki cukrzycowej oraz kwasicy ketonowej⁶. Niestety wśród pacjentów ciągle jeszcze pokutuje przekonanie, że szczepienie nie jest dla nich bezpieczne, ponieważ może wywołać chorobę lub wywoływać niepożądane objawy zagrażające ich zdrowiu. Wyniki badań klinicznych jednoznacznie wskazują na wysoką skuteczność i bezpieczeństwo szczepień w tej grupie pacjentów, co wyrażone jest w licznych rekomendacjach szczepień towarzystw naukowych i instytucji zdrowia publicznego^4,5.

Więcej informacji na stronie www.opzg.pl