Mamy już ponad 1 mln osób zaszczepionych przeciw grypie. Eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych w obecnym sezonie infekcyjnym rekomendują stosowanie koadministracji szczepionek osobom dorosłym w profilaktyce zakażeń układu oddechowego. Szczepienie podczas jednej wizyty przeciwko grypie, pneumokokom oraz innym chorobom układu oddechowego jest rekomendowane jako skuteczna metoda poprawy odsetka zaszczepionych, co ma kluczowe znaczenie dla osób z grup ryzyka i zdrowia publicznego.
Czym jest koadministracja i jakie korzyści z niej wynikają?
Koadministracja szczepionek polega na podaniu pacjentowi na jednej wizycie więcej niż jednej szczepionki. Liczne rekomendacje krajowe i międzynarodowe jednoznacznie wskazują, że to podejście jest bezpieczne i skuteczne, a oszczędza liczbę wizyt i czas pacjenta.
W konsekwencji, z nielicznymi wyjątkami, przy braku indywidualnych przeciwwskazań do podania konkretnego preparatu, zaleca się rutynową koadministrację wszystkich potrzebnych szczepionek.
Program szczepień dla człowieka dorosłego obejmuje ok. 20 różnych szczepień, a najbardziej istotne są szczepienia sezonowe, dlatego że musimy je powtarzać co roku. „Bardzo ważną rekomendacją, jest zalecenie dotyczące koadministracji szczepień. W Polsce przyzwyczajono się do tego, że szczepienia podaje się osobno. Tymczasem nie ma żadnych powodów, żeby ich nie łączyć” – komentuje prof. Adam Antczak, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych.
Eksperci zgodnie opiniują, że koadministracja jest korzystniejsza dla pacjenta niż opóźnienie realizacji programu szczepień. „Podanie kilku szczepionek na jednej wizycie zwiększa szansę na terminowe zaszczepienie pacjenta przeciwko tym wszystkim chorobom, przeciwko którym powinien zostać zaszczepiony, co ma szczególne znaczenie w profilaktyce zakażeń układu oddechowego w populacji dorosłych” – podkreśla prof. Ernest Kuchar, Kierownik Kliniki Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym.
Jedna wizyta, podwójna ochrona
„To jak mówimy może być ważniejsze niż to co mówimy – to nie pacjent powinien wychodzić z inicjatywą szczepienia, lecz my lekarze powinniśmy taką rekomendację im dać” – komentuje prof. Ernest Kuchar. Każda wizyta u lekarza powinna być wykorzystana do przeanalizowania historii szczepień i zalecenia odpowiedniej profilaktyki. Pacjenci, którzy znaleźli czas na wizytę u lekarza, powinni ją wykorzystać maksymalnie, celem uzyskania możliwie pełnej ochrony poszczepiennej. „Jeżeli pacjent przychodzi do gabinetu i otrzymuje receptę na szczepionkę przeciw grypie, warto również przeanalizować czy nie powinien od razu otrzymać szczepionki np. pneumokokom. Dzięki temu pacjent jest chroniony kompleksowo, a my jako lekarze mamy pewność, że jego odporność będzie na odpowiednim poziomie” dodaje profesor.
Ogólne zasady koadministracji szczepionek
Różne szczepionki podawane na jednej wizycie powinny być wstrzykiwane oddzielnie i w różne miejsca anatomiczne. Standardowo, jeśli pacjent otrzymuje dwie szczepionki, np. przeciw grypie i pneumokokom, jedną należy podać w lewe ramię, a drugą w prawe. Jeśli konieczne jest podanie więcej niż jednego wstrzyknięcia w jedną kończynę, odległość między dwoma wstrzyknięciami powinna wynosić minimum około 3 cm, tak by zminimalizować ryzyko nakładania się odczynów miejscowych. Szczepienie powinno zostać poprzedzone badaniem kwalifikacyjnym i uzyskaniem zgody pacjenta. Warunkiem bezpiecznego szczepienia jest zapewnienie odpowiedniego sprzętu i zachowanie procedur. Wszystkie podane szczepionki powinny zostać zgłoszone do Elektronicznego Rejestru Szczepień.
„Mamy dwa ramiona, aby przyjąć co najmniej dwie szczepionki jednocześnie, np. pneumokoki i szczepienie przeciw grypie, Covid-19. W rzeczywistości tych szczepień w jednym czasie może odbyć się znacznie więcej. Rekomendacje polskich ekspertów OPZCI na obecny sezon obejmują wiele szczepień możliwych do przeprowadzenia w jednym czasie i jednym miejscu” – dodaje prof. Adam Antczak.
Jednoczesne podawanie kilku szczepionek jest powszechnie stosowane w populacji dziecięcej, jak też w medycynie podróży od kilkudziesięciu lat. Ogólne zasady koadministracji szczepień wynikają ze wspólnych dla szczepionek mechanizmów odporności i są proste. Eksperci zalecają, aby szczepionki przeciw grypie, COVID-19, pneumokokom, RSV oraz krztuścowi (szczepionka przeciw tężcowi, błonicy i krztuścowi) podawane podczas jednej wizyty, o ile istnieją odpowiednie wskazania medyczne.
Szczegółowe informacje na temat koadministracji znajdują w dokumencie programowym OPZCI https://opzci.pl/materialy/.