„Szczepienia przeciw grypie od wielu lat wpisane są na stałe w jesiennym w kalendarzu wielu sportowców. W mojej ocenie to najczęściej wykonywane szczepienie u dorosłych sportowców” – o grypie, jej skutkach oraz o szczepieniach wśród sportowców opowiedział Jarosław Krzywański, ekspert Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy. Wszystko w ramach kampanii „Gotowi Na Sezon”, która ma na celu zachęcić Polaków do zaszczepienia się przeciwko grypie w tym sezonie.
Jak przerwa w treningach wpływa na kondycję sportowców?
Jarosław Krzywański: Dla sportowca wyczynowego nawet krótka, niezaplanowana przerwa w treningach powoduje obniżenie poziomu sportowego, szczególnie jeśli ma ona miejsce w kluczowym momencie (np. przed ważnymi zawodami). Może zniweczyć wielomiesięczne przygotowania. Grypa jest tutaj najlepszym przykładem, ponieważ szczyt zachorowań przypada na szczyt sezonu halowego w lekkoatletyce czy rozgrywek w halowych grach zespołowych. Jeżeli chodzi o sport amatorski, to strata nie jest tak dotkliwa, jednak wiele osób trenuje np. bieganie czy konkurencje triathlonowe wg. wielomiesięcznego planu przygotowań i przerwa wywołana infekcją, w zależności od ciężkości objawów, powoduje cofnięcie takiego planu o, co najmniej 2 tygodnie.
Dlaczego tak ważne jest utrzymywanie kondycji oddechowej u osób, które trenują?
JK: Zakażenia dróg oddechowych u sportowców wg. różnych źródeł stanowią 40 – 65% wizyt lekarskich w ciągu sezonu, dlatego działania prewencyjne są ważnym celem dla lekarzy sprawujących opiekę nad nimi. Powikłania pogrypowe mogą powodować groźne następstwa zdrowotne i kilkutygodniową przerwę w treningach. Dlatego szczepienia ochronne przeciw grypie są ważnym elementem budowania strategii ochrony sportowców przed zakażeniami dróg oddechowych.
Jak sportowcy podchodzą do badań profilaktycznych i jaki jest ich stosunek do szczepień ochronnych? Czy pandemia COVID-19 wpłynęła na postrzeganie szczepień wśród sportowców?
JK: Pandemia COVID-19 wywołała żywą dyskusję nt. szczepień ochronnych również w środowisku sportowym. Badania przeprowadzone w Centralnym Ośrodku Medycyny Sportowej wykazały, że np. pod koniec roku 2021 odsetek zaszczepionych sportowców wyczynowych przeciwko COVID-19 wynosił 76% przy 54% dla całej polskiej populacji. Świadczy to o dużej świadomości tej grupy. Szczepienia przeciwko grypie sportowców wyczynowych są prowadzone od wielu lat. Zainteresowanie jest różne, ale widać pewną zależność od poziomu sportowego i wieku sportowców (najlepsi i starsi chętnie korzystają z tej formy ochrony).
Czy zauważalne jest zwiększone zainteresowanie szczepieniami wśród sportowców?
JK: Aktualna sytuacja epidemiczna wywołana pandemią COVID-19 spowodowała większe zainteresowanie szczepieniami wynikające z trudnej sytuacji, w jakiej znaleźli się sportowcy. Liczne wymogi organizatorów imprez sportowych oraz linii lotniczych wymuszały działania, które miały zapewnić sportowcom bezpieczeństwo.
Na jakie szczepienia profilaktyczne najczęściej decydują się sportowcy?
JK: Sportowcy decydują się na szczepienia ochronne najczęściej w przypadku wyjazdów do krajów zagrożonych występowaniem groźnych chorób zakaźnych np. do Afryki czy Azji, gdzie coraz częściej organizowane są duże zawody sportowe. Są to najczęściej: żółta gorączka, dur brzuszny, błonica, polio czy japońskie zapalenie mózgu. Coraz częściej biegacze realizujący część treningów na terenach leśnych pytają o szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu. Szczepienia przeciw grypie od wielu lat wpisane są na stałe w jesiennym w kalendarzu wielu sportowców. W mojej ocenie to najczęściej wykonywane szczepienie u dorosłych sportowców.
Jak szczepieni są sportowcy przeciw grypie? Co w przypadku zawodów odbywających się na drugiej półkuli świata, czy wtedy sportowców szczepi się dwa razy?
JK: Szczepienia przeciwko grypie wykonywane są sezonowo w okresie jesienno-zimowym. Sportowcy Kadry Narodowej, którzy są pod opieką Centralnego Ośrodka Medycyny Sportowej, wykonują je najczęściej podczas rutynowych badań okresowych. Część szczepień realizujemy podczas zgrupowań sportowych. Zdarzają się sytuacje podwójnego szczepienia w ciągu jednego sezonu, choć przyznam, że bardzo rzadko, ostatnio w 2016 roku przy okazji Igrzysk w Rio de Janeiro. Ze względu na różny skład szczepionek dla poszczególnych półkul rekomendowanych przez WHO, zdecydowaliśmy o imporcie docelowym szczepionki dla półkuli południowej i w lipcu 2016 zaszczepiliśmy olimpijczyków. Otrzymali więc w jednym sezonie grypowym dwie szczepionki. Nie wpłynęło to w żaden sposób na ich dyspozycję sportową oraz na realizację planów treningowych.
Czy w Pana karierze zawodowej zdarzyła się sytuacja, w której sportowiec z powodu powikłań po grypie musiał zrezygnować z treningów/zawodów, przynajmniej na jakiś czas?
JK: Znam kilka przykładów sportowców reprezentujących poziom światowy, którzy w swojej karierze stracili ważne zawody z powodu przerwy wywołanej zachorowaniem na grypę. Ze względu na to, że opiekuję się lekkoatletami, to w tej grupie mam najwięcej przykładów. Od wielu lat szczyt zachorowań na grypę w Polsce przypada na ostatni tydzień lutego i pierwszy tydzień marca. Jest to okres rozgrywania Halowych Mistrzostw Świata lub Europy. Lekkoatleci w tym czasie trenują i startują w halach, gdzie transmisja wirusa grypy bywa wysoka. Pamiętam, że w 2014 roku nasz znakomity 800 metrowiec Adam Kszczot wybierał się na Halowe Mistrzostwa Europy do Pragi, aby po raz trzeci z rzędu zostać Mistrzem Europy. Niestety, tydzień przed zawodami zachorował na grypę i przez 10 dni walczył z bardzo wysoka gorączką. Dochodził do siebie przez miesiąc i stracił te ważne zawody.
„Gotowi na Sezon” to kampania społeczna, której celem jest zachęcenie Polaków do zaszczepienia się przeciwko grypie w nadchodzącym sezonie 2022/2023. Wirus grypy nieustannie mutuje, dlatego tak ważne są co sezonowe szczepienia. Chcemy, aby Polacy byli gotowi na zmierzenie się z wirusem i zabezpieczyli się na nadchodzący sezon. Dołącz do drużyny #GotowiNaSezon!