Wiceminister zdrowia, Waldemar Kraska poinformował, że do 2 grudnia br. zaszczepiło się zaledwie 650 tys. Polaków. Te dane senator Beata Małecka-Libera, przewodnicząca Senackiej Komisji Zdrowia nazwała „porażką zdrowia publicznego”. W trakcie posiedzenia komisji eksperci zdrowotni zanalizowali sytuację epidemiczną w kraju oraz skierowali do Ministerstwa Zdrowia propozycje rozwiązań systemowych, które pozwoliłyby na zmniejszenie liczby zachorowań. Zarekomendowali m.in. rozpoczęcie rządowych kampanii edukacyjnych o szczepieniach i profilaktyce, wprowadzenie powszechnego systemu e-skierowań na szczepienia, przeprowadzenie akcji szczepień w szkołach czy wprowadzenie 100% refundacji na szczepienia przeciw grypie dla pracowników ochrony zdrowia.
Meldunki epidemiologiczne NIZP PZH-PIB podają, że od początku sezonu grypowego już 1 479 618 osób zachorowało lub mogło zachorować na grypę, a 5 032 pacjentów poddano hospitalizacji z powodu ciężkiego przebiegu choroby. Statystyki te pozwalają zakładać, że Polska — pomimo wprowadzenia cennych rozwiązań systemowych tj. nabycia przez kolejne grupy zawodowe kwalifikacji do wykonywania szczepień przeciw grypie (pielęgniarki, farmaceuci, felczerzy, fizjoterapeuci itp.), umożliwienie wykonywania szczepień przeciw grypie w aptekach czy pokrycia znacznej części populacji częściową (dzieci, osoby z chorobami współistniejącymi, pacjenci 65+) bądź całościową refundacją (seniorzy 75+, kobiety w ciąży) — w tym sezonie nie osiągnie nawet 7% poziomu wyszczepialności przeciw grypie. Przedstawiciele wielu instytucji i organizacji, w tym: Naczelnej Izby Aptekarskiej, Państwowego Zakładu Higieny i Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy przedstawili ze swojej strony rekomendacje, które pozwoliłyby na zmobilizowanie pacjentów do poddawania się szczepieniom oraz odciążenie systemu ochrony zdrowia, dzięki któremu zwiększyłaby się dostępność do potrzebnych preparatów.
„Problemem nie jest sam lek, problemem jest to, żeby ludzie chcieli się szczepić, żeby mieli wiedzę i edukację, i żeby łatwość w dostępie do szczepień była coraz większa. 650 tys. osób, które się zaszczepiło, to jest po prostu porażka zdrowia publicznego. Zaszczepionych mamy ułamek procenta. To dla zdrowia publicznego jest dużym wyzwaniem” — mówiła senator Beata Małecka-Libera, przewodnicząca Senackiej Komisji Zdrowia.
Tylko 1 wizyta w ZOZ-ach i aptekach
Wiele zaproponowanych rozwiązań skupiało się na udrożnieniu ścieżki pacjenta w zakładach opieki zdrowotnej i aptekach do tylko 1 wizyty w danym punkcie. W tym celu wiceminister zdrowia, Waldemar Kraska zapowiedział wprowadzenie powszechnego systemu e-skierowań na szczepienie dla wszystkich Polaków. Eksperci zdrowotni wskazali jednak więcej innych propozycji, które również pozwoliłyby na dalszy rozwój systemu ochrony zdrowia.
Jedną z dodatkowych rekomendacji było umożliwienie placówkom zakupu szczepionki przeciwko grypie w ramach wykazu produktów leczniczych, które mogłyby być doraźnie dostarczane w związku z udzielanym rodzajem świadczenia zdrowotnego. Poza tym była mowa o wprowadzeniu dodatku dla pielęgniarek i położnych za prowadzenie edukacyjnych działań proszczepiennych, utrzymaniu wysokiej dostępności do preparatów w kolejnych sezonach czy ustanowieniu refundacji w wysokości 100% dla wszystkich dostępnych szczepionek przeciw danemu wirusowi.
Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej, Elżbieta Piotrowska-Rutkowska podkreśliła, że ważne jest utrzymanie bezpłatnych szczepień w aptekach a prezes Śląskiej Izby Aptekarskiej, Mikołaj Konstanty zaproponował wpisanie do procesu nauczania na studiach medycznych umiejętności wykonywania szczepień, dzięki czemu osoby kończące studia miałyby do tego potrzebne uprawnienia.
„Pracujemy nad rozwiązaniami legislacyjnymi, aby ułatwić dostęp do szczepienia przeciw grypie. Chcemy, aby ci farmaceuci, którzy nie są przeszkoleni w wykonywaniu i kwalifikacji do szczepień, przeszli kursy kwalifikacyjne, co także umożliwi im wykonywanie tych szczepień w aptece. Następną zmianą legislacyjną, nad którą teraz pracujemy, jest wprowadzenie podstawy prawnej, aby można było przekazywać aptekom środki publiczne za wykonywanie szczepienia przeciw grypie. Chcemy, aby poziom wyszczepienia był coraz większy” — przekonywał wiceminister zdrowia, Waldemar Kraska.
Edukacja społeczeństwa, szczepienie dzieci i więcej
Bardzo duży nacisk położono na edukację Polaków na temat profilaktyki grypy i wagi szczepień. Profesor Marcin Czech, członek komitetu zdrowia publicznego Polskiej Akademii Nauk oraz konsultant krajowy ds. geriatrii, prof. Tomasz Targowski podkreślali, że w prowadzonych działaniach trzeba skupiać się na komunikacji do m.in. osób starszych, Ukraińców i rodziców (w kontekście szczepień dzieci). Przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy, prof. Adam Antczak zaproponował wykorzystanie alertu Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, zachęcającego obywateli do wykonywania szczepienia.
„Zainteresowanie szczepieniami drastycznie spadło. To, co teraz się dzieje, jest bardzo złym sygnałem dla nas wszystkich. Będzie więcej chorych, będzie więcej powikłań i hospitalizacji, a co za tym idzie — śmierci. Grudzień jest najlepszym czasem do szczepienia przeciw grypie. Jeszcze część osób może się spokojnie zaszczepić, jeśli będzie wiedziała, że jest to możliwe” — przekonywał prof. Adam Antczak.
Prof. Lidia Brydak z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego zwróciła również szczególną uwagę na niski poziom wyszczepialności wśród dzieci (zaledwie 1,21%). Wśród tej grupy wiekowej dochodzi do transmisji wirusa na bardzo wysokim poziomie. Jednocześnie ich zaszczepienie pozwala na zmniejszenie liczby infekcji osób starszych. Ekspertka zaproponowała wprowadzenie szczepienia do ubezpieczeń społecznych. Prof. Marcin Czech mówił o przeprowadzeniu akcji szczepień w szkołach, w tym nadaniu pielęgniarkom kompetencji kwalifikacji do szczepienia dzieci przeciw grypie, a prezes Porozumienia Pracowników Ochrony Zdrowia, Bożena Janicka — o wpisaniu szczepień przeciw grypie w kalendarz szczepień obowiązkowych u dzieci.
Na temacie zaszczepienia pracowników ochrony zdrowia skupił się prof. Adam Antczak. Personel medyczny jest szczególnie narażony na zakażenie wirusem, co może skutkować rozprzestrzenianiem się choroby również wśród pacjentów. Przewodniczący Rady Naukowej OPZG zwracał uwagę na to, że poziom 30% wyszczepialności w tej grupie zawodowej jest wynikiem niskim i trzeba go poprawić, chociażby poprzez zagwarantowanie bezpłatnego dostępu do szczepionki. Prof. Marcin Czech podkreślił, że we wprowadzonych działaniach zapomniano o szczepieniach wśród więźniów, z kolei prof. Lida Brydak apelowała o akcje szczepień w domach opieki społecznej — nie tylko dla pacjentów, ale również personelu tam pracującego. Poza tym, wśród zapowiedzianych działań Ministerstwa Zdrowia znalazło się wprowadzenie nakazu obligatoryjnego raportowania szczepień zalecanych oraz obowiązkowych w tzw. e-karcie szczepień.