W obliczu rosnącej liczby zachorowań na nowotwory spowodowane przez wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), Ogólnopolski Program Zwalczania Chorób Infekcyjnych (OPZCI) apeluje do Ministerstwa Zdrowia o pilne wprowadzenie programu szczepień przeciw HPV dla uczniów szkół podstawowych w wieku 12 i 13 lat. Celem tej inicjatywy jest zwiększenie dostępności szczepień i podniesienie świadomości na temat profilaktyki HPV, w celu realizacji założeń Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020-2030.
W ramach strategii, OPZCI zwraca uwagę na znaczenie edukacji zdrowotnej w szkołach jako kluczowego elementu w profilaktyce i walce z chorobami nowotworowymi. Program zakłada współpracę szkół z placówkami podstawowej opieki zdrowotnej, aby ułatwić dostęp do szczepień oraz zwiększyć wiedzę i świadomość społeczną na temat zagrożeń związanych z wirusem HPV.
Od 1 czerwca 2023 roku został wprowadzony przez Ministerstwo Zdrowia Powszechny Program szczepień przeciw HPV i kierowany jest do dziewczynek i chłopców w wieku 12 i 13 lat. W Programie Szczepień Ochronnych (PSO) dostępne są dwie szczepionki, a decyzję o wyborze podejmuje rodzic dziecka wraz z lekarzem. Pomimo dostępności programu szczepień, obserwuje się niski odsetek (20%) zaszczepionych osób w grupie docelowej, co podkreśla potrzebę intensyfikacji działań edukacyjnych i promocyjnych. OPZCI apeluje o wsparcie ze strony rządu, instytucji edukacyjnych i organizacji zdrowotnych w celu zwiększenia efektywności programu szczepień i osiągnięcia szerokiej ochrony przeciw HPV w społeczeństwie.
„Niezwykle istotne jest poszerzanie świadomości na temat wirusa i chorobach przez niego wywoływanych oraz upraszczanie dostępu do szczepień. Zwiększenie zaangażowania szkół w realizacji programu szczepień skróci ścieżkę pacjenta do profilaktyki, wpłynie na zwiększanie odsetka zaszczepionej młodzieży oraz poprawi realizację Narodowej Strategii Onkologicznej” – podkreśla, prof. Teresa Jackowska, Prezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego i Kierownik Kliniki Pediatrii.
Wprowadzenie szczepień przeciw HPV do szkół jest kluczowym elementem w kierunku zmniejszenia liczby przypadków nowotworów spowodowanych przez ten wirus. Wirus HPV jest odpowiedzialny za prawie wszystkie przypadki raka szyjki macicy oraz znaczący odsetek nowotworów gardła, odbytu i narządów płciowych. Szczepienia są niezwykle skutecznym narzędziem profilaktyki. Poprzez edukację i łatwiejszy dostęp do szczepień, możemy chronić kolejne pokolenia przed tymi poważnymi chorobami. Ważne jest, aby takie działania były wspierane przez kompleksową edukację zdrowotną, która pozwoli młodym ludziom lepiej zrozumieć znaczenie profilaktyki i ochrony własnego zdrowia.
„Sugerujemy wprowadzenie edukacji zdrowotnej w szkołach jako osobnego przedmiotu oraz wprowadzenie rozwiązań umożliwiających przeprowadzanie szczepień przeciw HPV w szkołach. Placówki edukacyjne mogłyby współpracować z placówkami podstawowej opieki zdrowotnej, które zawarły umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. Podobne rozwiązania funkcjonowały w trakcie epidemii COVID-19, kiedy realizowano szczepienia ochronne w zakładach pracy” – dodaje prof. Adam Antczak, Przewodniczący Rady Naukowej OPZCI.
W Polsce codziennie 6 Polek dowiaduje się, że ma raka szyjki macicy, a 4 Polki umierają z powodu tej choroby. W 2021 roku odnotowano 4 008 nowych przypadków raka szyjki macicy i 2 188 zgonów. Polska ma jeden z najwyższych w Europie wskaźników zachorowalności 19,8/100 000 i umieralności 5,9/100 000 z powodu raka szyjki macicy![1], [2]
Dobry przykład z Australii
Jedną z pierwszych korzyści wynikających z wprowadzenia szczepień przeciw HPV w Australii był spadek liczby przypadków brodawek narządów płciowych aż o 93% u dzieci poniżej 21 roku życia już po 5 latach rozpoczęcia szczepień. Brodawki narządów płciowych wywoływane są przez genotypy 6 i 11. W Australii wskaźnik umieralności na raka szyjki macicy w 2020 roku wynosi 1,6/100 000 kobiet, podczas gdy globalny wskaźnik umieralności wynosi 13,3/100 000.[3], [4]
[1] Data source: GLOBOCAN 2020, https://gco.iarc.fr/today/home, akces: 30/11/2022/ dane z 2020 roku
[2] http://onkologia.org.pl/ ; NHF Statistics
[3] https://www.aihw.gov.au/reports/cancer/cancer-data-in-australia/data
[4] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cervical-cancer